De gemeenteraad heeft vanavond de stadsbegroting voor 2024 tot en met 2027 vastgesteld. Onze fractievoorzitter Charlotte Brand voerde namens de PvdA het debat. Ze benadrukte dat de gemeente juist tijdens deze moeilijke tijden – alles wordt duurder, de woningmarkt en de arbeidsmarkt lopen vast, de armoede stijgt en gemeenten krijgen steeds minder geld om hun taken uit te voeren – politieke keuzes moeten durven maken. We moeten ons afvragen welke stad we willen zijn. Het antwoord op die vraag is wat de PvdA betreft duidelijk. We blijven kiezen voor een sociale stad. Waar we mensen te hulp schieten als zij het zelf niet meer redden. Waar zorg voor iedereen toegankelijk is. Waar we investeren in betaalbare woningen en leefbare wijken. Kortom, waar we iedere inwoner een zeker bestaan en een eerlijke kans bieden. Dat gaat niet vanzelf. Het vraagt van de gemeente dat zij ongelijk investeert in de inwoners die dat het hardste nodig hebben.
We zien in deze begroting dat het college haar best doet om haar ambities waar te maken, maar we moeten helaas ook constateren dat een aantal politieke keuzes ten koste gaat van de meest kwetsbare inwoners. Het college zegt dat zij komend jaar niet iets extra’s kan doen voor de inkomensondersteuning, ondanks de stijgende armoede. Ook wordt er bezuinigd op openbare ruimte en sport- en spelvoorzieningen; belangrijke voorzieningen in de wijken. De fractie van de PvdA vindt het dan ook niet uit te leggen dat pandeigenaren ondertussen een belastingkorting van iets meer dan 1 miljoen euro per jaar krijgen. Dat staat haaks op het motto dat wat ons betreft leidend moeten zijn: ‘de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten’. Wat de PvdA betreft doen we alles wat we kunnen om de groeiende kloof te dichten, en vragen we daarvoor een eerlijke bijdrage aan de meest draagkrachtige inwoners. Onze fractie diende daarom een amendement in om de belastingverlaging terug te draaien en dat geld weer te gebruiken voor inkomensondersteuning en investeringen in sport- en spelvoorzieningen. Dit amendement werd helaas door een meerderheid van de raad afgewezen.
De rest van onze plannen konden gelukkig wel op een meerderheid rekenen. We maakten ons hard voor de maatwerkbanen. Deze banen zijn er voor mensen die graag willen werken, maar in de huidige arbeidsmarkt geen werk kunnen vinden. De gemeente moet meer maatwerkbanen gaan vullen door de expertise van het Werkbedrijf beter te benutten. We pleitten ook voor het afschaffen van de rente op gemeentelijke leningen voor mensen met geldzorgen. Deze leningen zijn bedoeld om mensen uit de financiële problemen te helpen, maar door de rente lopen hun schulden juist op. Dat is wat de PvdA betreft onacceptabel. Ten slotte zorgden we voor een extra investering in de WMO-consulenten. Of het nu gaat om huishoudelijke hulp of een elektrische rolstoel, veel inwoners moeten te lang wachten op zorg. Deze investering draagt bij aan het aanpakken van de wachttijden bij de WMO-consulenten en aan het toegankelijk houden van de WMO voor veel Nijmegenaren.
Een sociale stad waarin de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Dat is een keuze. En precies dat is onze politieke keuze voor Nijmegen.
Lees hier de volledige bijdrage van Charlotte:
Politiek is keuzes maken. Vanmiddag en vanavond bespreken we hier onze Stadsbegroting. In een tijd dat de aandacht vooral lijkt uit te gaan naar 22 november. Op die dag mogen alle Nederlanders van 18 jaar en ouder weer naar de stembus. Op 22 november kiezen we 150 nieuwe Tweede Kamerleden. En mogelijk zitten daar een aantal Nijmeegse gezichten uit deze raad bij. Dat zal de tijd in elk geval leren. En ja, het zal uitmaken wat voor een kabinet er uiteindelijk komt. Dat betekent ook iets voor onze stad. Ik kan hier natuurlijk grote vergezichten schetsen van hoe Nederland eerlijker, socialer en groener kan worden maar ik denk dat er genoeg partijen zijn die dat anders zien. Dat debat moet de komende drie weken maar elders worden gevoerd.
Waar we elkaar in elk geval in kunnen vinden is dat het merendeel van de fracties dat hier vanavond aanwezig is, vindt dat er meer geld naar de gemeentes moet. Er zijn steeds meer taken richting de gemeentes gegaan maar er is niet meer geld bijgekomen. Daarbij bevindt Nederland zich in een milde recessie, zijn dagelijkse boodschappen duurder en komen er meer mensen terecht in armoede. Treurig genoeg zijn de rijkste Nederlanders in 2023 rijker geworden, terwijl de meeste mensen steeds meer moeite hebben gekregen om rond te komen. Daarnaast kennen we nog steeds een enorm tekort aan betaalbare woningen en komt er extra druk op ons energienet. Tegelijkertijd is er een tekort aan menskracht en materialen. Kortom, het piept en het kraakt.
Dus gemeentes, ook de onze, staan voor een lastige opgave. We moeten méér doen, met minder middelen. Maar het is ook weer niet zo dat we niets kunnen veranderen. Want hoewel we moeten blijven aandringen op voldoende financiering vanuit het Rijk, mogen en kunnen we onszelf niet ontslaan van het feit dat we binnen de huidige middelen keuzes moeten maken. Vanmiddag en vanavond komen alle fracties, vanuit hun idealen, met voorstellen hoe het anders en beter kan. Wat de PvdA betreft zou de focus moeten liggen op inwoners die het zelf niet meer redden. Wij zetten ons altijd in om onze inwoners een zeker bestaan en eerlijke kansen te bieden. Ongeacht wat je achtergrond of omstandigheden zijn: iedereen moet zich op de juiste plek en op de juiste manier kunnen ontwikkelen. En gelijke kansen komen niet vanzelf, dat kan alleen door ongelijk te investeren.
Afgelopen jaar hebben we ons daar steeds sterk voor gemaakt. Of het nou ging om meer jongerenwerk, bestrijding van armoede in de brede zin van het woord, het haalbaar en betaalbaar maken van deelvervoer voor lagere inkomens of het met voorrang verduurzamen van huurwoningen met de slechtste energielabels, zodat mensen dat direct in hun portemonnee merken. We weten allemaal dat mensen met het minste geld het snelst te maken krijgen met de heftige maatregelen van de energiecrisis. Ongelijk investeren om gelijke kansen te bevorderen. Dat was altijd onze keuze.
Om dat soort politieke keuzes te kunnen maken, is het essentieel dat de raad de goede informatie heeft. Al eerder vroeg mijn partij, maar ook de auditcommissie, om meer sturingsmogelijkheden. Nu zien we, na lang aandringen, dat er gelukkig wel weer op programmaniveau sturingsmogelijkheden staan. Dat is fijn, maar het is nog niet genoeg. Het lijkt ons eerder een begin. Ik hoor graag hoe het college hiernaar kijkt. In de brief als reactie op de adviesbrief van de auditcommissie, lees ik alleen dat het college deze werkwijze wil blijven hanteren bij de nieuwe begroting. Dat vindt mijn fractie wat te summier. Wij zien graag zo uitgebreid mogelijke sturingsmogelijkheden zodat de raad in staat wordt gesteld om weloverwogen keuzes te maken. Het blijft voor een raadslid moeilijk om goed te kunnen bijsturen als je iets anders wilt. Dan ben je afhankelijk van goede en gedegen informatie, zowel inhoudelijk als financieel. En dit jaar was dat, en dat vind ik spijtig om te moeten zeggen, een zeer moeizaam proces. Voorzitter, u heeft het mij vaker horen zeggen: informatie is de zuurstof voor de democratie. Ik zou nog een stap verder willen gaan: zonder goede informatievoorziening kan de raad haar werk niet doen. Laat dit ook een oproep zijn voor uw college. Voor nu en in de toekomst.
We zien in deze begroting dat het college haar best doet om haar ambities waar te maken, maar we zien ook dat moeilijke keuzes vooruit worden geschoven, en dat een aantal politieke keuzes ten laste valt van de meest kwetsbare inwoners. Daarbij signaleert het college moeilijkheden maar doet zij hier volgens te weinig aan. Daarom heeft de PvdA een aantal voorstellen om deze begroting beter te maken voor meer mensen in onze stad.
We hebben ons daarbij de vraag gesteld welke stad we willen zijn. De PvdA kiest voor een sociale stad voor iedereen. Waar er voldoende betaalbare huizen zijn. Wonen is immers een recht en geen verdienmodel. Ze zijn om in te wonen en niet om mee te beleggen. Een stad waar het niet uitmaakt of je als student een woning zoekt, als woningwagenbewoner of als Nijmegenaar die noodgedwongen bij zijn ouders moet blijven wonen. Iedereen is ons even lief. Een stad die niet ophoudt bij het centrum, maar waar we kijken naar wijken als Neerbosch- Oost en Hatert. Waar we oog houden voor onze stadsdelen Lindenholt en Dukenburg. Want daar ligt komende jaren een belangrijke ontwikkelopgave. Het zou zo maar eens kunnen zijn dat daar later vandaag ook nog een voorstel over komt. Een sociale stad die pal staat voor haar inwoners. Onze gemeente is er voor stadsgenoten wanneer een zeker bestaan in het geding komt. Dan schieten wij te hulp. En wijzen wij niet alleen naar Den Haag, maar nemen verantwoordelijkheid daar waar Den Haag faalt. Wij vinden het dan ook heel logisch dat we een groot deel van die rekening neerleggen bij hen die het meeste geld hebben. Omdat dát eerlijk is. Tijdens het Koersdebat hebben wij als PvdA al gezegd dat we een eigen verantwoordelijkheid hebben. We hebben gemeentelijk zelf ook een knop om aan te draaien en dat is het verhogen van lasten van mensen die het meest hebben.
Toch zegt het college dat zij komend jaar niet iets extra’s kan doen voor de inkomensondersteuning, ondanks de stijgende armoede. In een tijd van financiële krapte en schaarste moet volgens de PvdA altijd het adagium zijn ‘sterkste schouders, zwaarste lasten’. Dat betekent dat onze fractie het niet uit te leggen vindt dat pandeigenaren een belastingkorting krijgen van iets meer dan 1 miljoen euro per jaar. Dat is een politieke keuze en hiermee wentelt het college de gevolgen van de huidige schaarste af op de inwoners die onze hulp juist het hardste nodig hebben. Juist in tijden van financiële krapte moet je van de mensen die het meest hebben, meer vragen. En niet ook nog eens een cadeautje geven, terwijl anderen in onze stad er alles aan doen om rond te kunnen komen. Nijmegen is immers een stad waar we naar elkaar omkijken. Armoede of leven in angst of je de rekeningen nog kunt betalen, in een tijd waarin alles duurder wordt, hoort niet in onze sociale stad thuis. Wat de PvdA betreft doen we alles wat we kunnen om de groeiende kloof te dichten, en vragen we daarvoor een eerlijke bijdrage aan de meest draagkrachtige inwoners.
Het college zegt daarnaast dat zij minder kunnen investeren in onder meer openbare ruimte en sport- en speelvoorzieningen. Laten we pandjesbazen vooral geen cadeau geven maar gewoon een normaal tarief OZB laten betalen zodat we met dat geld in onze stad en haar mensen kunnen investeren En omdat politiek keuzes maken is, vinden wij het eerlijk om echt te investeren in de stad, juist daar waar het nodig is. Daarom dienen wij het amendement ‘Sterkste schouders, zwaarste lasten in’. Eigenlijk is het heel simpel, wie het meest heeft, levert meer in zodat anderen die het minder hebben ook kunnen meedoen.
Als gemeente willen we mensen die in de schulden terechtkomen, helpen met persoonlijke leningen. Deze ruimte is er juist voor mensen die kortlopende schulden versneld willen aflossen zodat ze niet nog verder in de schulden komen. En dan is het niet meer uit te leggen dat we hier als gemeente ook nog eens rente op gaan heffen. Daarom dienen we het amendement ‘Een échte sociale lening’ in zodat we per 1 januari 2024 kunnen stoppen met deze zinloze renteheffing. Als ik blijf bij het thema Werk en Inkomen zien we dat de plaatsingen op Maatwerkbanen minder snel worden gerealiseerd dan vooraf was gedacht. De matching en bemiddeling in Nijmegen wordt normaal gesproken uitgevoerd door het Werkbedrijf. Bij de arbeidsbemiddeling voor de Maatwerkbanen doet de gemeentelijke organisatie dit zelf. We zien dat voor de juiste matching en bemiddeling op dit moment nog niet voldoende expertise in huis is. Die is er wel bij het Werkbedrijf. Zij kennen de doelgroep goed. Met onze motie ‘Maak gebruik van elkaars expertise: een maatwerkbaan meer op maat’ roepen we het college op om intensiever samen te werken met het Werkbedrijf om zo meer en betere plaatsingen te kunnen realiseren.
Het college maakt zich ook grote zorgen over de langere wachtlijsten voor de WMO en de Jeugdhulp. Er zijn veel en steeds meer mensen in onze stad afhankelijk van de Wet maatschappelijke ondersteuning. De wachtlijsten lopen op. Of het nu gaat om huishoudelijk hulp, een hulpmiddel om zich te kunnen verplaatsen, een woningaanpassing of hulp bij vervoer. Er zijn complexe en meer eenvoudige vragen. Ook hier noemt het college dit als zorg maar is er geen oplossing. De PvdA komt daarom vandaag met een voorstel. Met het amendement ‘Pak de wachtlijsten in de WMO aan’ willen we een werkwijze borgen waarbij enkelvoudige vragen van complexe vragen kunnen worden gescheiden en daarmee blijft de WMO voor veel Nijmegenaren toegankelijk
De sterkste schouders voor de zwaarste lasten. Dat is een keuze. En precies dát is onze politieke keuze voor deze stadsbegroting.
