Vorige week woensdag is het koersdocument besproken in de gemeenteraad. Daarin staat hoe het college de komende tijd bij wil gaan sturen. Hét moment dus om als PvdA Nijmegen aan te geven waar wij problemen zien en wat beter moet. Onze fractievoorzitter Charlotte Brand heeft gezegd wat volgens ons in de begroting naar voren moet komen en of wij vertrouwen hebben in de huidige koers.
“Er werd vorig jaar na de verkiezingen in maart een coalitie geformeerd onder een financieel gunstig gesternte. Ambities werden op de mat gelegd. Maar inmiddels is er een gure wind opgestoken en zien we dat onze stad te kampen heeft met schaarste, zowel financieel, een tekort van 6 miljoen euro dreigt, de prijzen en de rente stijgen, er is schaarste aan menskracht en materiaal”
“Nijmegen is na Amsterdam en Utrecht de stad met het grootste woningtekort. En ik herhaal het maar weer eens: wonen is een recht. Woningen zijn om in te wonen en niet om mee te beleggen.”
“Wat de PvdA betreft bezuinigen we in principe niet op ondersteuning voor mensen die dat nodig hebben. En als het dan ook echt noodzakelijk is, dan kiezen we voor de optie focus maatwerk en uitbreiding doorbraakgedachte en de optie vereenvoudiging.”
“Voor de PvdA is het helder dat we een betrouwbare overheid moeten zijn. Waar we uitgaan van vertrouwen en niet van wantrouwen. Dus geen onnodige controledrift. We hebben helaas de laatste jaren te vaak gezien dat dit niet goed gaat en deze systematiek veel slachtoffers oplevert.”
We hebben ons ingezet voor meer grip op de woningbouw, een sterker sociaal domein en de gemeente als betrouwbare overheid. We hebben te weinig vertrouwen in het Koersdocument dat er nu ligt en hebben tegengestemd. We gaan ons de komende tijd op de begroting storten en ons wederom hard maken voor een sociaal en sterk Nijmegen.
Hieronder is de volledige tekst van Charlotte te lezen:
Het is koers vanavond. We bevinden ons in het mooie Nijmegen. En als we goed kijken, zien we daar in de verte een kopgroep die steeds dichterbij komt. Met daarin een divers gezelschap. Er is een groepje dat vooral aan de linkerkant van de weg probeert te rijden, een clubje dat tot verbazing van sommigen toch echt op de fiets zit en daar tussenin een aantal fietsers in het midden die niemand wil laten vallen. Ze zijn op koers. De fietsers weten waar ze heen gaan. Het afgelopen jaar zijn ze meer en meer één team geworden. De ploeg heeft zich een doel gesteld en ambities geformuleerd. En de wind lijkt in eerste instantie in hun rug te zitten. Maar gaandeweg de koers begint er langzaamaan steeds meer malheur te komen. Allereerst begint de wind te waaien uit een andere richting. Er wordt in waaiers doorgereden. De heuvels rondom onze stad blijken plots ook steeds steiler te worden. Het wegdek is op sommige stukken zelfs opeens glad en de winter is nog niet eens in zicht. Hier en daar dreigt, zelfs bij de geoefende fietsers, een valpartij. En ondanks deze tegenslag is de cameramotor steeds in de buurt nauwgezet verslag te doen van de koers. Het kost de ploeg steeds meer energie om te fietsen. En voorzitter, om bij het eerder vastgestelde doel uit te komen, moet je óf een andere route nemen, óf meer tijd rekenen, óf je moet constateren dat het doel niet langer haalbaar is.
De koers waaraan ik refereer, staat symbool voor de koers die we als stad ook moeten fietsen. Er werd vorig jaar na de verkiezingen in maart een coalitie geformeerd onder een financieel gunstig gesternte. Ambities werden op de mat gelegd. Maar inmiddels is er een gure wind opgestoken en zien we dat onze stad te kampen heeft met schaarste, zowel financieel, een tekort van 6 miljoen euro dreigt, de prijzen en de rente stijgen, er is schaarste aan menskracht en materiaal. En daartegenover staan ambities en uitdagingen. En dat maakt dat we als raad naar het verloop van de koers moeten kijken. En dat we mogelijk moeilijke beslissingen moeten gaan nemen voor de stad. Want niet alles wat de coalitiepartijen een jaar geleden afspraken is nog haalbaar.
Het college legt vanavond aan ons de vraag voor of wij als raad ons kunnen vinden in de inhoudelijke en financiële koers die zij uitstippelt. En dit is ook het moment dat we het college nog kaders kunnen meegeven richting de Stadsbegroting van 2024. Op inhoud, verdeling en opbouw. Mijn fractie kijkt dan ook uit naar dit debat.
In het koersdocument is één van de kopjes: ‘onzekere toekomst: voorbereiden op schaarste, niet alles meer mogelijk’. Een duidelijke hartenkreet. Er moet in aanloop naar de begroting geprioriteerd, getemporiseerd en heroverwogen worden. We ontkomen er dan ook niet aan om het vanavond over de woningmarkt te hebben. Een betaalbare woning vinden, is volgens onze inwoners het belangrijkste probleem blijkt uit stads- en wijkmonitor. En dat is natuurlijk ook niet zo gek. Nijmegen is na Amsterdam en Utrecht de stad met het grootste woningtekort. En ik herhaal het maar weer eens: wonen is een recht. Woningen zijn om in te wonen en niet om mee te beleggen. Dat brengt mij tot de eerste motie van deze avond. Eerder maakte de PvdA zich met succes sterk voor een zelfbewoningsplicht en de opkoopbescherming. De grens voor dat laatste is inmiddels bepaald om 350.000 euro. Ik heb er eerder geen geheim van gemaakt dat wij graag zien dat deze grens omhoog gaat. In Utrecht zagen we onlangs dat dit ook al gebeurde. En daarom dienen we met GewoonNijmegen.Nu, CDA, SP, GL en Stadspartij de motie ‘Kopen om te wonen. Versterk de opkoopbescherming’ in waarin we het college oproepen om te onderzoeken hoe deze grens en tot welke waarde kan worden verhoogd.
Eerder werd na een oproep van de raad een dashboard geïntroduceerd met knoppen waaraan gedraaid kan worden om bij te sturen op negatieve grondexploitaties. De precieze uitwerking blijkt nu nog niet helemaal uit dit Koersdocument maar de knoppen geven wel inzicht en het maakt duidelijk dat we keuzes kunnen maken om risico’s te dempen. We gaan ervan uit dat het college de raad, zoals afgesproken, hier verder in meeneemt. Het college kiest er voor te focussen en te prioriteren op vier grondexploitaties: Waalsprong, Waalfront, Stationsgebied en Winkelsteeg. Dat begrijpen wij als PvdA en we kunnen ons ook vinden in het temporiseren en opknippen van bestaande ontwikkelingen, iets wat wij ook al vaker opperden. Maar één zin baart mij toch enigszins zorgen: kleine projectinitiatieven wil het college overlaten aan stad en particulier initiatief. Kan de wethouder uitleggen wat hiermee precies bedoeld wordt? Als het gaat om CPO’s, Collectief Particulier Opdrachtgeverschap, dan juichen we dat toe maar bedoeld het college met ‘overlaten aan de stad’? Staat daar feitelijk niet ‘overlaten aan de projectontwikkelaars’? Volgens ons hebben de afgelopen jaren laten zien dat we wonen niet aan de markt kunnen overlaten. Dus graag wat verduidelijking op dit punt. Ook wil het college inzetten op meer tijdelijke woningen, splitsen en optoppen. Daar kan onze fractie zich grotendeels in vinden. Natuurlijk moet ook de kwaliteit in ogenschouw worden genomen. Er wordt ook nergens gerefereerd aan het leegstandsbeleid dat er aan gaat komen. Dat duurt wat ons betreft wel erg lang. Vorig jaar omstreeks deze tijd stelde ik hier al vragen over en steeds werd er voorgehouden dat dit beleid er aankomt en het is er nog steeds niet. Kan de wethouder hier meer over zeggen? Wat de PvdA betreft moet de gemeente in elk geval de regie nemen bij de broodnodige woningbouw en sturen waar zij kan.
Nijmegen is van oudsher een sociale stad. Het college wil ook dat iedereen mee kan doen. Dat is voor de PvdA ook altijd het uitgangspunt. Er worden twee varianten voorgesteld in het sociaal domein. Wat de PvdA betreft bezuinigen we in principe niet op ondersteuning voor mensen die dat nodig hebben. En als het dan ook echt noodzakelijk is, dan kiezen we voor de optie focus maatwerk en uitbreiding doorbraakgedachte en de optie vereenvoudiging. Dat je hiermee bespaart is mooi meegenomen, maar juist omdat mensen hiermee sneller en efficiënter worden geholpen. En het verbaast mij ook wel dat we dit niet eerder hebben gedaan als dit naast dat het makkelijker wordt, het ook een kostenreductie kan opleveren. Want wethouder, waarom hebben wij dit dan niet eerder gedaan? En bovendien is het nu nog niet duidelijk wat de financiële implicaties precies zijn, dus we zien graag dat die sturingsvarianten verder worden uitgewerkt.
Voor de PvdA is het helder dat we een betrouwbare overheid moeten zijn. Waar we uitgaan van vertrouwen en niet van wantrouwen. Dus geen onnodige controledrift. We hebben helaas de laatste jaren te vaak gezien dat dit niet goed gaat en deze systematiek veel slachtoffers oplevert. Het college zegt in het Koersdocument dat we kampen met een krappe arbeidsmarkt waar bovendien veel mensen met pensioen gaan en het verzuim stijgt. Daarom wil het college mogelijk het percentage flexwerkers, dat nu staat op maximaal 10%, verhogen. Dat is een fundamenteel principe waar wij als PvdA grote moeite mee hebben. Het college rechtvaardigt dit door te zeggen dat de flexwerkers en zzp’ers die nodig zijn voor de functies die we zoeken niet op zoek zijn naar een vast contract. Maar niet alle flexwerkers die we in dienst hebben, zouden “nee” zeggen tegen een vast contract. Wat ons betreft zou dit slechts een tijdelijke maatregel kunnen zijn, waarbij we ook onderscheid maken naar salarisschaal en waar we ook goed evalueren wat dit betekent en doet in de praktijk. Verder zouden we graag zien dat het college inzet op het bieden van perspectief aan medewerkers binnen de eigen organisatie. Zorg dat je medewerkers aan je bindt door ze fatsoenlijk te betalen, scholing te bieden maar ook te kijken naar doorgroeimogelijkheden. Mijn fractie onderschrijft overigens zeker dat we als organisatie investeren in het fundament op informatieveiligheid, archivering, privacy, digitale vaardigheden en informatievoorziening. Daar hebben we ook altijd voor gepleit. We lopen hierop ook risico’s als gemeente en we moeten echt aan de bak. Een goede informatiehuishouding is immers de zuurstof voor de democratie, zeg ik nog maar eens.
Het college formuleert een zestal uitgangspunten voor de financiële koers richting de Stadsbegroting. En daar zit een tweetal moeilijkheden vindt onze fractie. Het college stelt dat het verhogen van gemeentelijke inkomsten bij voorbaat wordt uitgesloten. Dat vinden wij op dit moment te vroeg om dat te besluiten. Immers, dit is een belangrijke knop waaraan gedraaid kan worden bij het dempen van mogelijke bezuinigen. Daarom dienen wij met GewoonNijmegen.Nu, CDA, PvdD en SP het amendement ‘Maak op voorhand nog geen keuze’ in. Daarnaast vinden wij principieel dat de raad bij afwijkingen op geformuleerde uitgangspunten aangaande die financiële koers van de stad, eerst geconsulteerd moet worden. Daarom dienen wij met GewoonNijmegen.Nu, CDA, VVD en SP de motie ‘Bij afwijkingen van de koers, eerst naar de raad’ in. Ik ga er vanuit dat we in financiële tijden ook eerlijk kijken naar de grote opgaves waar we voor staan en dat ook de coalitiepartijen hun eigen ambitie tegen het licht houden. Want het gesternte is veranderd en dat betekent dat we een nieuwe koers moeten bepalen. Dan moeten we ook kijken of eerder geformuleerde ambities kunnen worden uitgesteld, getemporiseerd of zelfs niet door kunnen gaan. Het doel is volgens onze partij dat Nijmegen sociaal blijft en iedereen mee kan doen.
Ik kom aan het einde van mijn eerste termijn maar niet voordat we nog even teruggaan naar het wielrennen. Want als we achter de kopgroep kijken, zien we vlak daarachter het peloton met heel veel Nijmegenaren. Nijmegenaren uit alle stadsdelen, van allerlei achtergronden. Ze stoempen door om in het wiel te blijven. Het doel is dat niemand hoeft te lossen. Sommige mensen hangen al aan het elastiek. Je kunt dan wel doorkachelen, zoals wijlen Gerrie Knetemann zei, met het verstand op nul, hard doorfietsen, maar dat is voor niemand goed. De kopgroep moet soms wat langzamer gaan fietsen om sommige fietsers een duwtje in de rug te geven of ze uit de wind te houden. Want alleen zo zullen alle fietsers de finish bereiken. En voorzitter, laat dit een symbool zijn voor de koers van onze stad. Een stad waar we ook in financieel moeilijke tijden, omkijken naar elkaar. Waarin we gezamenlijk, college en raad, coalitie en oppositie, beslissingen maken. En ook transparant zijn naar al die Nijmegenaren in onze stad. Omdat politiek keuzes maken is en dat we, juist ook moeilijke keuzes, moeten kunnen uitleggen. En wat de PvdA betreft, is daarbij het credo nog steeds: de sterkste schouders, dragen de zwaarste lasten
