Met een minister van VROM de wooncrisis bestrijden?

Charlotte Brand (Nijmegen), Dennis Bouwman, Peter Gatzen, Evert Brouwer, Rob van Muilekom, Willy Tiekstra, André Boersma & Henk Goes

De wooncrisis wordt met de dag erger. Een betaalbare (sociale huur)woning vinden is er vaak niet meer bij en particuliere beleggers en huisjesmelkers beleven gouden tijden. Ondertussen is het kabinet vooral passief. Maar kunnen gemeenten en provincies de problemen wel aan? Of is er behoefte aan sterke landelijke sturing? En is het tijd om de minister van VROM in ere te herstellen?

Ditmaal luidt de stelling: Alleen met landelijke sturing valt de wooncrisis te bestrijden, daarom moet het ministerie van VROM weer in leven worden geroepen.

“Je kan niet wonen in mooie woorden”

Charlotte Brand

Raadslid in Nijmegen

‘Volkshuisvesting is te belangrijk om aan de markt over te laten en als marginaal onderdeel te positioneren bij BZK. Richt een ministerie op dat echt visie ontwikkelt op wonen en wijken. Er is een schreeuwend tekort aan sociale huurwoningen. Starters zijn de dupe van de liberalisering van de woningmarkt en overgeleverd aan de grillen van de vrije sector. Alleen door de regie neer te leggen bij het Rijk kan er gestuurd worden op voldoende, kwalitatieve goede, passende en duurzame woningen die bovendien betaalbaar zijn. Tijdens een wooncrisis kunnen mensen niet wonen in mooie woorden en moet de overheid de regie pakken.’

“De ruimtelijke ordening is de afgelopen tien jaar verwaarloosd”

Dennis Bouwman

Wethouder in Midden-Drenthe

‘Het is cruciaal dat er weer een ministerie van VROM komt. De afgelopen tien jaar is de ruimtelijke ordening verwaarloosd en over de schutting gegooid bij de lokale overheid. Dat heeft ertoe geleid dat een overkoepelende visie op onze ruimtelijke inrichting vrijwel ontbreekt, zoals je nu ziet aan het gebrek aan een oplossing voor het landelijke woningtekort. Gemeenten zijn uitstekend in staat gebleken de lokale en regionale woningmarkt aan te pakken. Maar voor de grote ruimtelijke ordening van ons land ligt er echt een rol bij het Rijk. Daarom moet er weer meer landelijke regie moet komen en dus een ministerie van VROM.

“Zonder landelijke sturing wordt het niks”

Peter Gatzen

Raadslid in Wijchen

‘Alleen met landelijke sturing valt de wooncrisis te bestrijden. De nood op de sociale woningmarkt is hoog. En daar komt nog bij dat voor veel mensen met een middeninkomen een betaalbare woning onbereikbaar is. Daarom moet de inkomensgrens voor sociale woningbouw omhoog zodat ook zij betaalbaar kunnen wonen. Zonder landelijke sturing die provincies en gemeenten de juiste kaders en randvoorwaarden meegeeft om de problemen lokaal te lijf te gaan, wordt het niks. Dus een ministerie van VROM is zeker gewenst. En snel een beetje.’

“Laat VROM zich alleen bezighouden met wooncrisis”

Evert Brouwer

Fractievoorzitter Rhenen

‘Eens met de stelling, maar dan moet VROM zich alleen bezighouden met de woningproblematiek. En zich dus niet zoals in het verleden vanuit de invalshoek van ruimtelijke ordening met een langetermijnvisie voor steden en krimpgebieden, en het openbaar vervoer bemoeien. De woningmarkt is behoorlijk van slag. Om de woningmarkt vlot te trekken en betaalbare woningen op de markt te brengen, kunnen zoals in de jaren tachtig gebeurde door het Rijk subsidies worden verstrekt. Denk aan de premie A/B en C. Ook kan het Rijk een woonplicht opleggen. Zo maak je het opkopen van huizen door beleggers en huisjesmelkers minder aantrekkelijk.

Veel mensen met een laag inkomen betalen nu hoge huren. Om dat vlot te trekken moeten er meer sociale huur- en koopwoningen worden gebouwd. Dat is ook goed voor de doorstroming. Ouderen blijven nu vaak in hun koopwoning zitten, omdat er geen betaalbaar alternatief is. Wellicht kan VROM door landelijk te sturen de woningcrisis beteugelen. Maar daar is wel haast bij geboden, wachten tot na de verkiezingen kan eigenlijk niet.’

“Samenhang ontbreekt nu”

Rob van Muilekom

Gedeputeerde in Utrecht

‘Nederland heeft een ministerie van Leefomgeving nodig. Met een minister die samenhang brengt in de grote ruimtelijke en maatschappelijk opgaven die er nu zijn. Op dit moment hebben de huidige ministeries nog teveel een eigen agenda en onderwerpen waarmee ze zich willen profileren. De opdracht van zo’n ministerie is om de regelgeving voor een eerlijke woningmarkt vorm te geven, financiële instrumenten voor de onrendabele toppen bij transformatieopgaven te ontwikkelen en gebiedsontwikkelingen en integrale planvorming voor de langere termijn op landelijk niveau uit te zetten.

Provincies brengen met hun gemeenten de vraag in beeld, coördineren de woningbouwprojecten en zorgen ervoor dat er aan de ontsluiting, verduurzaming, klimaatadaptatie en gezondheid gedacht is. De sturing en monitoring zijn bij de provincie in goede handen.’

“Het belangrijkste is dat er wat gebeurt”

Willy Tiekstra

Fractievoorzitter in Delft

‘De stemming over de motie van Henk Nijboer geeft al het antwoord op deze stelling: wat de Kamer betreft komt dat ministerie er. De crisis op de woningmarkt vraagt om een krachtiger aanpak: volkshuisvesting kan niet aan de markt worden overgelaten. De problematiek kan alleen worden aangepakt met een stevig samenspel tussen de verschillende overheden. Gemeenten en provincies met kennis van de lokale en regionale behoeften en knelpunten, en het Rijk, dat faciliteert en waar nodig (tijdelijk) stuurt. Bijvoorbeeld met veel geld, maar ook door het wegnemen van belemmeringen in de regelgeving, zoals de verhuurdersheffing. Of daar een herboren ministerie van VROM voor nodig is? Misschien. Het belangrijkste is dát er wat gebeurt.’

“Het gaat in de raad vooral over liberalisering”

André Boersma

Raadslid in Enschede

‘Landelijke regie kunnen we in Enschede goed gebruiken. Het gaat in de raad vooral over liberalisering van de woningmarkt. Met een gelijke zetelverdeling in het college van aan de ene kant links (D66, CU en PvdA) en rechts (VVD en burgerbelangen) zien we nauwelijks kans om een andere richting in te slaan. Hopelijk kunnen we bij het komende woondebat met de oppositie een vuist maken, maar ook dan blijft een ministerie van VROM meer dan welkom.’

“Volledig eens met de stelling”

Henk Goes

Raadslid in Alphen aan de Rijn

‘Volledig eens met de stelling. Het ministerie van VROM moet weer in ere hersteld worden. Landelijke sturing is meer dan ooit nodig om gemeenten te dwingen sociale- en middenhuurwoningen te bouwen. Veel gemeenten bouwen momenteel vooral dure vrijesectorwoningen.’

Uit publicatie Nieuwsbrief, Lokaal Bestuur, 8 maart 2020