De gemeente is juridisch niet verplicht om de inkoop in het sociale domein aan te besteden. Dit bleek al snel aan het begin van het openbare debat met de titel: `Stelselherziening Wmo en Jeugd: zin en onzin van aanbesteden’. Het debad werd georganiseerd door de PvdA-afdeling Nijmegen op 14 november 2019. Bijna 100 belangstellenden waaronder zorgprofessionals (grootste meerderheid met 30-35% van het publiek), cliënten, (zorg)bestuurders, politici en politiek geïnteresseerden waren aanwezig bij het debat.
Wat betekenen wijzigingen voor de cliënt en de zorgverlener?
Na de toelichting op de huidige situatie in Nijmegen en een uiteenzetting van de juridische (on)mogelijkheden van gemeenten bij inkoop in het sociale domein, ging de discussie al snel niet meer alleen over financiering. Het relaas van een ouder die zeer grote problemen bij de toeleiding naar de juiste zorg voor haar dochter ondervindt, inclusief 4 rechtszaken, bracht de tongen los.
De discussie spitste zich toe op de cliënt en de zorgprofessional. Beiden maken zich grote zorgen over de voorgenomen wijzigingen: wat gaat dit voor hen betekenen? Wat betekent dit voor de te leveren zorg? De discussie eindigde met de oproep: de financiën zijn niet leidend voor de te leveren zorg, maar de behoefte!
Wantrouwen waar vertrouwen de basis moet zijn
Diverse aanwezigen benoemden als essentieel element het vertrouwen dat de gemeente geeft aan de zorgaanbieders en het onderlinge vertrouwen dat er moet zijn om samen te werken. Nijmegen is bezig met de transities in de zorg en welzijn; uit het rapport van BMC blijkt dat Nijmegen het niet slecht doet. Geef de huidige aanpak de tijd. Kom nu niet met nieuwe aanbestedingen: het voornemen van de gemeente om aan te besteden, komt voort uit gebrek aan vertrouwen.
Stel de cliënt centraal
Een andere reden om niet aan te besteden is de vertrouwensband tussen zorgprofessional en cliënt. Die band is cruciaal. Cliënten hechten aan een vast gezicht waar ze een vertrouwensrelatie mee opbouwen. Ze vrezen veranderingen en een ander gezicht. Veranderingen kunnen leiden tot gezondheidsverlies bij de cliënt. Stress remt het welbevinden en herstel.
Stel de cliënt centraal. Laat de stem van de cliënt doorklinken in de uiteindelijke plannen. Stel dus niet het systeem centraal en verhef het systeem niet tot doel. Het is slechts een middel om de doelen te bereiken. Er zijn meerdere wegen (systemen) naar Rome. Lever maatwerk. Kijk naar de behoeftes van de cliënt en zijn / haar omgeving. Het 1 op 1 kopiëren van best practices van elders leidt niet tot maatwerk.
Indicatiestelling noodzakelijk?
De meningen onder de cliënten en zorgprofessionals over de zin en onzin van indicatiestelling liepen uiteen: de één hecht aan een indicatie welke rechten geeft en de ander is van mening dat het beter gaat zonder een indicatie. Ook hier draait het om vertrouwen.
Binnenkort in de gemeenteraad
In december stemt de gemeenteraad over de voorstellen van het college. Een stelselherziening waarbij sociale wijkteams verdwijnen en brede basisteams in het leven worden geroepen is op komst. Het is een spannende en belangrijke tijd: de belangen zijn groot. Bij de aanwezigen leven grote zorgen niet zozeer over het aanbesteden (middel) als wel de mogelijke gevolgen voor de cliënt en de zorgprofessionals die zich dagelijks inzetten om de zorg mogelijk te maken. Gemeente, gooi het kind niet met het badwater weg!
PvdA Nijmegen: voor doorontwikkeling en tegen aanbesteding
De PvdA is tegen aanbesteding en pleit voor een doorontwikkeling: voer een goede analyse uit op de knelpunten en maak hierop een verbeterprogramma. Betrek hierbij de kennis, kunde en ervaringen van de cliënten en zorgprofessionals. Zorg er zo voor dat de gekozen weg bijdraagt aan oplossing van de problemen.
